نقد بازی انقراض

 یک بازی با کیفیت در سبک اشاره و کلیک معمایی

بررسی بازی ایرانی انقراض به قلم علیرضا خزاعی

به دلایل زیادی که تقریبا همه از آن اطلاع داریم، سبک اشاره و کلیک تبدیل به ژانر پیش‌فرض بازی‌های ایرانی تولید شده برای رایانه‌های شخصی شده‌است. در طول سال‌های گذشته عناوین زیادی در این سبک تولید و منتشر شده‌اند، اما خلاف تصور عده زیادی از بازی‌سازان و بازی‌بازان، ساخت محصولی در این ژانر که بتواند بر خلاف تمام محدودیت‌های حاکم بر آن، بدرخشد و مخاطب را کاملا راضی نگهدارد اصلا کار ساده‌ای نیست. اعضای «استدیو پتا گیمز» با ساخت بازی «شبان» به خوبی ثابت کرده‌اند که راه و چاه این سبک را می‌دانند و توانایی و قابلیت به کمال رساندن آن را دارند.

اینک آخرالزمان

خطوط داستانی که روی محور نابودی دنیا و به آخر رسیدن زمان هستند، از خیلی سال پیش برای ما جذاب بوده‌اند؛ چه در کتاب‌ها، فیلم‌ها یا بازی‌ها. به شخصه همیشه سوال داشتم که چرا در میان تولیدات سینمایی یا بازی‌های ویدیویی ایرانی خبری از این داستان‌ها نیست. شاید جواب این سوال را «انقراض» برای من روشن کرد: هر چیزی به وقتش! بالاخره زمان آن رسید که یکی از تولیدات ملی به این سمت حرکت کند و با مانور دادن در یک زمینه نو، راه را برای متاخرین باز کند. امیدوارم این بازی اولین و آخرین تلاش تولید کنندگان ملی برای خلق فضاهای آخرالزمانی و نابودی زمینی نباشد.

انقراض داستان مردی است که در پی رسیدن به یک مکان امن است؛ مکانی امن از نوعی بیماری که با شیوع آن تقریبا ۹۰ درصد جمعیت زمین از بین رفته‌است. در این بین او با افراد دیگری آشنا و داستان شاخه شاخه می‌شود. همین ابتدای کار باید بگویم که داستان کوتاه و آبکی نیست و اصلا فکرش را هم نکنید که با یک کار ساده و معمولی روبه‌رو شوید. روایت بازی غنی و جذاب و پرکشش است و تا همان آخرین لحظات شما را درگیر خود خواهد کرد. همچنین در این تصور نباشید که بشود انقراض را با یکی دو ساعت وقت گذاشتن به پایان برسانید؛ بازی حرف برای گفتن زیاد دارد.

در کنار این هسته روایی قوی، طراحی و به اصطلاح «آرت» بازی ترکانده است. ظرافت طراحی و زیبایی صحنه‌ها بدون اغراق با تمام عناوین برتر سبک اشاره و کلیک رقابت می‌کند؛ بیشتر از ۲۰ صحنه مختلف در بازی طراحی شده‌است که هر کدام با دیگری زمین تا آسمان تفاوت دارد. با اینکه شاید بشود رد پای بازی‌هایی مثل «آخرین ما» یا فیلم‌های سینمایی همچون «من افسانه هستم» را در میان طرح‌ها دید، اما بازهم تازگی و خلاقیتی که در ترکیب تصاویر به کار گرفته‌شده قابل ستایش است و اگر در یک نمایشگر بزرگ و عریض انقراض را تجربه کنید، حتما از زیبایی بصری آن ذوق خواهید کرد.

 

همین خط سیر را برای موسیقی هم می‌توان دید. به طور کلی ادعا می‌کنم که همه چیز در انقراض عجین و یک‌دست و در خدمت روایت و ایجاد اتمسفر سنگین و مضطرب بازی است. موسیقی هم پایش را کج نمی‌گذارد و در پشت صحنه، همگام با تمام موارد بصری و فنی، گوشتان را آغشته به جهان انقراض می‌کند. از طرف دیگر، آهنگ‌های بازی متناسب با استانداردهای سبک اشاره و کلیک، در سطح بین‌المللی هستند؛ همانطور که می‌دانید، در این ژانر، موسیقی و آهنگ بهتر است به نوعی فقط در پس زمینه باشد تا به هیچ‌وجه در تمرکز بازی‌کن اخلال ایجاد نکند.

 

همه می‌میریم

ترکیب همه آن‌چه بالاتر گفتم، مخلوقی آفریده بس عجیب؛ فضا و جو انقراض بسیار زنده و ملموس است، چرا که سه مولفه روایت، طراحی، و موسیقی آن‌چنان یک‌کاسه و یک‌دل رخ‌نمایی می‌کنند که بازی‌کن می‌تواند خیلی راحت جذب آن شود. جذابیت این دنیا به قدری است که شاید ساعت‌ها شما را پای رایانه نگهدارد بدون آنکه متوجه گذر زمان شده باشید. اما آنچه بیشتر از همه چیز مخاطب را به ادامه مسیر و حل معماهای بیشتر دعوت می‌کند، حس کنجکاوی بالایی است که داستان بازی می‌آفریند.

داستان و شخصیت پردازی انقراض فراتر از محدودیت‌های سبک عمل می‌کند؛ اول از همه اینکه خط روایت بازی، پیشینه دارد، یعنی به طور خلاصه در مورد گذشته شخصیت اصلی و دنیای بازی توضیح می‌دهد. دوم اینکه تعداد کاراکترهایی که با آن‌ها روبرو می‌شویم زیاد است. با اینکه ۹۰درصد جمعیت زمین از بین رفته‌است، اما انگار آن ۱۰درصد باقی‌مانده همه سر راه شخصیت اول انقراض قرار گرفته‌اند تا به نوعی پیچیدگی داستان را افزایش دهند. در این میان، با اینکه نسبت شخصیت‌های زن و مرد برابر نیست، اما کاراکتر دوم و به اصطلاح مکمل بازی زن است. نکته‌ای که شاید مهم نباشد، اما با نگاهی گذرا به سایر تولیدات ملی، حائز اهمیت می‌شود.

 

اشاره و کلیک و ماجراجویی

معماهای انقراض بی‌نقص هستند؛ منطقی، نسبتا دشوار (اگر درجه سختی بالا را انتخاب کنید)، مرتبط با داستان و محیط، جذاب، جدید و متنوع. اگر کمی در این سبک تجربه داشته‌باشید، بدون اینکه لازم باشد به سازنده فحش بدهید یا موس و کیبورد را به این طرف و آن طرف پرتاب کنید می‌توانید از پس پازل‌های بازی بربیایید. ارتباط منطقی-داستانی بین معماها حرف ندارد و به جز اندک مواردی، با تمرکز و حوصله می‌توانید رابطه بین هر کدام را کشف کنید.

گذشته از این‌ها، تنوع پازل و معما در انقراض زیاد است. تمام پازل‌های مرسوم سبک اشاره و کلیک در بازی قرار داده شده‌اند: جورچین، سیم‌کشی، ساختن بر اساس دستور، یافتن اشیای گم‌شده، پیدا کردن آیتم‌های مخفی در صحنه، و معماهای چند مرحله‌ای که باید برای حل آن‌ها چندین پازل کوچک‌تر را کامل کنید. در کنار این تنوع و تناسب، دشواری بازی هم معقول و مناسب است. اگر به دنبال چالش هستید حتما درجه بالای سختی را انتخاب کنید. هرچند که در آسان‌ترین حالت هم چند جای مختلف حسابی گیر خواهید کرد و دست به دامان راهنما خواهید شد.

یکی از اشکالات انقراض در زمینه مکانیک‌ها، خطی یا نمیه‌خطی بودن مسیر حل معماهاست. به‌جز مواردی، اکثر آیتم‌های دریافتی و معماهای موجود رابطه یک به یک دارند و حدس روش حل و فصل آن‌ها کار سختی نیست. مثلا اگر یک انبر به دست بیاورید تنها جایی که می‌توانید از آن استفاده کنید درب موتور خودروی پلیس است و عملا لازم نیست، یعنی اصلا نمی‌شود، آن را جای دیگری امتحان کرد. به همین دلیل برخی مواقع چندین پازل را پشت سر هم و بدون فکر حل می‌کنید.

 

بازی با کیفیت

انقراض نسبت به قیمتی که دارد فوق‌العاده ارزشمند و شاید حتی ارزان است. می‌توانید یک شب بجای ساندویچ خوردن این بازی را بخرید و فردا شب ساندویچ بخورید. اما ساندویچ یک خوشی زودگذر و یک ربعه است، در حالی که انقراض بالای ۵ ساعت (حداقل) شما را سرگرم خواهد کرد. تازه این در حالی است که فقط یکبار بازی کنید. این محصول تکرارپذیری بالایی دارد و می شود با هر درجه سختی حداقل یکبار آن را تجربه کرد. به نوعی باید گفت که سازنده پولش را حلال کرده و قرار نیست پس از خرید بازی و تجربه آن احساس کنید سرتان کلاه رفته یا پولتان را هدر داده‌اید.

 

شاید بهتر بود . . .

انقراض در دنیایی آخرالزمانی و جایی جریان دارد که به نظر نمی‌رسد ایران باشد؛ لوکیشن بازی ایران نیست. از همین رو اسامی اکثرا انگلیسی هستند، نوشته‌ها و تابلوها و به طور کل همه چیز «خارجکی» است. از همین دست بگیرید شخصیت مکمل بازی، خانم «سارا». نکته‌ای که در مورد این کارکاتر به نظرم رسید نوع پوشش او بود. نتوانستم برای خودم توجیه کنم چرا یک شخصیت طراحی شده در یک بازی ایرانی، لباسش به نوعی یکی به نعل و یکی به میخ است. بیشتر از این در این مورد ریز نمی شوم، اما می‌گویم که همان «آخرین ما» امریکایی هم این مدل لباسی برای شخصیت‌ها طراحی نکرده بود.
 

 انقراض اثری کامل با استاندارهای جهانی سبک اشاره و کلیک است. امیدوارم به‌زودی شاهد انتشار این محصول در بازارهای بین‌المللی باشیم. بیشتر از این تحمل ندارم بنشینم و باید دوباره بروم سراغ بازی. یک لحظه هم درنگ نکنید و این عنوان را تجربه کنید.

 

نکات مثبت انقراض:

طراحی زیبا

مکانیک و گیم‌پلی استاندارد

روایت غنی

طولانی بودن

سرگرم کننده و جذاب